Mộc dục luận & Thiền ( về c�i sự tắm rửa )

 

                                               Đặng Th�n

Một d�ng s�ng trong m�t.

Ta thả m�nh trong s�ng. D�ng s�ng mơn man ta. Dường như ta tan ra. Sạch sẽ. Thanh lọc. Hồn ta h�a với s�ng l� một đi suốt từ ngọn nguồn tới bể cả. D�ng-s�ng-ta đi qua những khe n�i, chẳng được bao la nhưng cũng đầy r�c r�ch. D�ng-s�ng-ta lượn qua những c�nh đồng, chẳng dập dồn nhưng th�nh thang qu�. Qua những phố x�, chẳng được thăm thẳm m� sao n�o nhiệt. H�a với biển rồi mới thấy m�nh chỉ l� giọt nước giữa ngh�n tr�ng. Để rồi lại bắt đầu một kiếp lu�n sinh.

Tr�i Đất ba phần tư nước mắt
Đi như giọt lệ giữa kh�ng trung!
Đoạn đường n�o m� s�ng ta chẳng đẹp, đẹp đến nhức nhối. Đ�u n�o c� thương đ�y m� ch�n đ�. N�o đ�u c� biết ta đ� h�a th�nh s�ng hay s�ng đ� h�a th�nh ta.

Cũng chỉ bởi v� ta muốn tắm.
Cũng chỉ v� đời sao m� lắm hồng trần.


*



T�i vốn l� kẻ k�m tắm. Hạ tuần đ�i lượt. Đ�ng th�ng đ�i lần. Bẩn qu� th� chỉ rửa ch�n hay đi gội đầu lại thấy m�nh sạch như mới tắm. K�m tắm thế th� chưa văn minh rồi. Nhưng ở đời c�i sự tắm rửa nhiều �t c�n do anh c� lấm nhiều bụi trần hay kh�ng. Đ� thế c� kẻ c�n bảo rằng anh tắm �t v� do trong l�ng anh đ� s�ng sủa tinh tươm rồi, n�n kh�ng bao giờ c�i cảm gi�c bẩn n� �m ảnh, v� ngo�i người c� bẩn anh cũng kh�ng hay. C�i thằng cha l�m c�i thanh cao trong m�nh được ve vuốt đ�m ra m�nh kho�i v� cảm thấy c�i sự k�m tắm của m�nh cũng đ�ng tự h�o đầy bản sắc văn h�a thế gian.

H�nh như tại đời lắm bụi trần.

Nhưng, cũng chỉ v� k�m tắm m� t�i đ�m ra hay để �, nghĩ ngợi về chuyện tắm rửa. H�nh như l� luật b� trừ, hễ k�m tắm b�n ngo�i l� hay kh� tắm b�n trong. Người ta tắm bởi v� muốn sạch. M� muốn vậy bởi tại người ta bẩn. Th� ra bẩn l� khởi đầu của sạch. Sạch l� ngọn nguồn của bẩn.

Phải chăng cũng tại c�i hồng trần, bởi trời đất hay nổi cơn gi� bụi.

Bụi bốc c�t bay
Ai người kh�ng lấm
N�o ai cấm được
Ta tỏa m�i ta
Khi đ� tắm rồi
� ra sạch sẽ.
Xin đừng khoe mẽ
Với bộ c�nh sạch
M� sọ ọc ạch
V� b� đậu nhiều,
Xin chớ c� ki�u
Ta đ�y kh�n lắm
M� đời k�m tắm...
B�i đồng dao tr�n chẳng đ� ra đời từ chuyện tắm rửa đ� sao.

Nhưng x�t cho c�ng về c�i sự k�m tắm th� t�i đ�u đ� l� nh� v� địch.

T�i c� biết một đấng nam tử đẹp giai, hay h�t, n�i lụa, c� c�i nghề cầm đầu thi�n hạ l�m sạch đẹp cho người l� nghề ph� cạo. Vừa đ�nh k�o tanh t�ch anh vừa thường ng�m nga: �M�i em cong cong n� đỏ hoe, tay em thon thon n� d�i gh�...�, hay thỉnh thoảng anh lại thổi một c�u đại loại: �Đời l� một đĩa cứt c�ng ngo�y c�ng thối!�. Nếu gấu c� kỳ ngủ đ�ng th� anh c� kỳ ki�ng tắm đ�ng. Rất nản đ� l� m�a cưới v� anh cưới vợ cũng v�o m�a đ�ng. Cho đến lễ th�nh h�n v� cả đ�m t�n h�n anh vẫn ki�n định với lập trường kh�ng tắm của m�nh. Nhưng nản hơn l� ng�y lễ th� thường phải đi gi�y - một thứ đồ rất ngột ngạt - n�n anh đ�nh phải pha nước n�ng rửa mỗi đ�i ch�n để xỏ gi�y, v� anh coi đ� l� h�nh động xa xỉ nhất trong đời v�o m�a đ�ng của m�nh. Nghe đồn anh rất kho�i g�i. Muốn g�i th� phải ngứa, m� muốn ngứa th� phải �t tắm th�i.

Trong giới trẻ học đường hồn nhi�n trong trắng th� từ l�u cũng đ� c� c�u tự h�t: �Mỗi lần tắm l� một lần tắc cống, ai sinh vi�n m� kh�ng ghẻ đ�i lần!�

C�n c� truyền kỳ về một thầy gi�o cũ của t�i nữa. Trong một lần qua s�ng... Khi đi đ� qua s�ng, m� tr�n đ� lại c� c� b� sinh vi�n �ng y�u thầm nhớ vụng v� t�n thờ, chẳng may thế n�o con đ� bị lật. Tất nhi�n, tất cả lộn nh�o xuống s�ng. Sau những cố gắng phi thường giữa v�ng sinh tử anh h�ng đ� gặp thuyền quy�n trong ho�n cảnh c� kịch t�nh cao điểm nhất v� cầm được tay n�ng đưa l�n bờ tho�t hiểm. L�n tr�n bờ rồi chẳng hiểu sao tay �ng vẫn d�nh chặt tay người đẹp trong tiếng thở dốc. Tương truyền rằng, v�o l�c đ� kh�ng biết tại l�m sao đ� xuất hiện một c�i t�t. Nhưng, theo nhận x�t của một nh� ph� b�nh kh�t tiếng th� sự việc n�y l� v� l� kh�ng thể xảy ra v� đ� l� một học tr�, lại đang trong ho�n cảnh l� người chịu ơn cứu nạn. V� vậy, thầy gi�o t�i c� bi�n tập lại l� h�nh như đ� xảy ra một nụ h�n. Sau đ�, �ng ng�y ngất với dư hương của n�ng trong b�n tay �ng đến mức - như lời �ng n�i: �T�i đ� kh�ng rửa tay trong suốt một tuần!�

V� rồi, kiệt t�c Truyện Kiều chắc dễ đ� mất đi đến ba phần tư l�ng mạn nếu cụ Nguyễn Du kh�ng tả c�i cảnh nh�n vật nữ ch�nh tắm l�a lồ một c�ch �cố � g�y thương t�ch� (h�nh như l� phạm v�o Điều 119 của Bộ Luật H�nh sự), nếu kh�ng th� nh�n vật nam ch�nh l�m sao m� c� thể nh�m thấy được �r� r�ng... ngọc... ng�... dầy dầy đ�c...� Chỉ ri�ng chi tiết n�y cũng đ� đủ khiến c�c nh� văn học Hiện đại chủ nghĩa �thi�n tai� v�i cụ cả n�n xin nh�.

Gặp Kiều l�m ta hiểu được c�i diệu dụng của tắm v� chạnh l�ng nhớ tới Đi�u Thuyền - một kiều nữ Trung Hoa đẹp đến mức thi�n t�i đ� được Lịch sử giao ph� một sứ mệnh thi�n t�i l� quyến rũ thi�n t�i L� Bố, đặng g�p phần cứu khổn trừ nguy, lập lại trật tự cho thi�n hạ. Khi c�u chuyện được dựng th�nh phim, n� cũng đ� được c�c nh� l�m phim hiện đại thể hiện bằng một thứ ng�n ngữ điện ảnh c� đọng đầy quyến rũ l� cho Đi�u Thuyền quyến rũ L� Bố bằng c�ch... đi tắm, tất nhi�n.

Tuy nhi�n, người tắm th� d� sao vẫn c�n l� chuyện thường. C� thi sỹ đem l�ng m� trăng qu� c�n bảo trăng đi tắm nữa kia. N�o l� tắm �hiện thực ảo vi m� trong ch�n rượu:

B�ng Hằng trong ch�n ngả nghi�ng
Lả lơi tắm m�t l�m duy�n gợi t�nh
Gi� l�a mặt nước rung rinh,
L�ng ta kh�t miếng chung t�nh từ l�u.
Rồi l� tắm �hiện thực ảo vĩ m� giữa d�ng nước:

� k�a b�ng nguyệt trần truồng tắm
Lộ c�i khu�n v�ng dưới đ�y khe.
Quả l� c�i sao Mộc Dục đ� trở th�nh đệ nhất ph�c thần để người ta cầu tới cho thỏa mọi kh�t vọng từ lộ liễu đến th�m k�n nhất. Cũng xin đừng nhầm tưởng mộc dục (tắm gội) l� d�m dục. Nhưng m� rồi c�c cụ cũng chẳng đ� n�i rằng:

Xin đừng bảo chữ D�m l� chữ bậy
Nếu kh�ng d�m sao lại nẩy ra Hiền?!
C�i sự tắm rửa h�a ra cũng nhiều chuyện. Cũng tại bởi đời lắm bụi trần. M� thế giới chưa bao giờ c� nhiều kiểu tắm như b�y giờ. Tắm hơi, tắm kh�, tắm ướt; tắm Thổ Nhĩ Kỳ, tắm sục, mat-xa; tắm ti�n, tắm b�n, tắm muối; tắm nắng, tắm mưa, tắm tuyết; tắm Ken-nơ-đi, tắm m�u, tắm chung... Qu� nhau - mời đi tắm; k� kết - đi tắm; chi�u đ�i - tắm; y�u nhau qu� - tắm; y�u nhau xong - tắm; bẽ b�ng - tắm; s�m hối - tắm; gột rửa tội lỗi - tắm; � chề - tắm; đi chơi khuya về - tắm; huyết �p cao - tắm.

Phải chăng tại bởi c�i sự bẩn n� cứ đa dạng qu�. H�nh như người ta kh�ng chỉ tắm v� người bẩn nữa. Con người lu�n cần được gột rửa, được cảm thấy thanh sạch. Dường như khi đ� họ thấy m�nh gần hơn với nước Thi�n Đ�ng, với miền Cực Lạc.




Thế ra tắm rửa kh�ng c�n chỉ c� � nghĩa vật l�. Người ta vẫn thường tắm rửa thể x�c m�nh nhưng s�u thẳm c�i l�ng th� người ta c�n muốn rửa r�y cả t�m can, linh hồn m�nh. Nhưng rồi kh�ng biết phải l�m thế n�o n�n người ta cứ loay hoay mọi c�ch cọ x�t th�n thể. C�i sự tắm của người cũng thật kh� thay!

Để g�p phần tắm rửa c�i c�i t�m can đ�, trước khi nghe tiếp, xin mời qu� vị �rửa tai� bằng c�u chuyện xưa:

�Đời thượng cổ c� �ng Hứa Do l� một ẩn sỹ ở trong chầm B�i Trạch.

Vua Nghi�u nghe tiếng l� người giỏi, mời ra xin nhường cả thi�n hạ. Hứa Do từ chối, lui về ẩn ở n�i Trung Nhạc, ph�a nam s�ng Dĩnh Th�y.

Sau, vua Nghi�u lại t�m đến, cố mời Hứa Do l�m tổng quản cả ch�n ch�u. Hứa Do kh�ng muốn nghe chuyện nữa, bỏ ra bờ s�ng Dĩnh Th�y rửa tai. Ngay l�c bấy giờ S�o Phủ đang dắt tr�u xuống bờ s�ng, gặp Hứa Do đang rửa tai, hỏi:

- V� việc g� m� anh phải rửa tai?

- Vua Nghi�u mời ta ra cầm quyền thi�n hạ, ta kh�ng muốn bẩn tai ta.

S�o Phủ nghe n�i, liền dắt tr�u l�n qu�ng s�ng tr�n cho tr�u uống.

Hứa Do hỏi, S�o phủ n�i:

- Ta sợ tr�u ta uống phải nước bẩn của tai anh!

Nhưng rồi lại cười bảo:

- Anh đ� l�m g� để đến nỗi vua Nghi�u biết anh l� người hiền trong thi�n hạ để đ�n anh ra l�m vua?�

Đấy, việc tắm rửa nguy�n do r� l� ở sạch bẩn. Chuyện n�y l� bẩn trong c�i �c. C�c cao sỹ đ� b�n rằng đ�y l� c�u chuyện th�m th�y bậc thượng thừa của người xưa. C�i độc đ�o kh�ng phải l� Hứa Do rửa tai hay S�o Phủ dẫn tr�u ngược d�ng s�ng để tr�nh cho tr�u uống phải nước bẩn danh lợi m� ở c�u hỏi bất thần của S�o Phủ: �Anh đ� l�m g�...?�. Đến trong sạch như Hứa Do chắc cũng sửng sốt xem lại c�i gọi l� trong sạch của m�nh. Thật ch� l�. Nghe đồn c� đứa mục đồng nghe được chuyện n�y đ� hồn nhi�n n�i rằng: �Th� cao th�m như �ng S�o Phủ đ� n�o tho�t được c�i t�nh biện biệt trong v�ng sạch - bẩn, trong - đục�. Trộm ngờ rằng n� hợp l�.

Hễ n�i đến tắm rửa l� ta thường li�n tưởng đến một d�ng s�ng. V� nghĩ đến s�ng th� t�i lại nhớ đến �C�u chuyện d�ng s�ng� của một t�c gia phương T�y đ� l�u l�u kinh s�ch phương Đ�ng từ Trung Hoa tới �n Độ. �ng nổi tiếng như sấm động l�m t�i hay qu�n mất t�n. Nh�n vật ch�nh của t�c phẩm l� một kẻ kiếm t�m bản ng�, sống say m�, ch�n thật v� tự do giữa một x� hội ngột ngạt, t� t�ng. T�c giả viết truyện n�y trong ba năm sau khi th�n thuộc với ng�n ngữ �n Độ, �m nhạc, Phật v� L�o-Trang gần hai mươi năm. Như nhiều người, nh�n vật ch�nh cũng thường hay tắm s�ng, v� lần n�o anh cũng nghe thấy ở d�ng s�ng như c� tiếng nhạc g� r�o gọi đầy huyền b�. Tiếng nhạc đ� như vừa gợi mở, vừa khuyến kh�ch, vừa dục gi�. N� như gửi gắm một th�ng điệp thi�ng li�ng về đời sống. Rồi anh quyết t�m l�n đường t�m kiếm ch�n l�. Con đường m� anh dấn bước l� một thế giới m�nh m�ng, s�u thẳm v� anh kh�ng chỉ đi v�o cuộc đời m� đi v�o Đại Ng�. D� trong bước đi đầu đời anh đ� hạnh ngộ c�c bậc ch� t�n nhưng anh vẫn đi tiếp con đường của m�nh. Anh học hỏi mọi điều. Anh gặp một người kỹ nữ diễm lệ, v� n�ng cũng th�nh bậc thầy của anh về mặt sắc dục. Anh học bu�n b�n, l�m ăn v� th�nh c�ng mỹ m�n. Nhưng rồi anh từ bỏ hết ra đi lần nữa để học hỏi sự huyền b� của d�ng s�ng, lắng nghe tiếng h�t của n�. D�ng s�ng lu�n l� ch�nh n� nhưng cũng biến đổi kh�ng ngừng. �Con s�ng tiếp tục chảy về mục đ�ch của n�... Tất cả những l�n s�ng v� nước đều vội v�, khổ đau, đi về mục đ�ch, v� khi mỗi mục đ�ch đạt rồi lại được tiếp theo một mục đ�ch kh�c. Con s�ng ấy l� d�ng đời, l� nhạc đời, v� b�i ca vĩ đại của mu�n điệu ng�n lời ấy chỉ bao gồm c� một tiếng, đấy l� tiếng OM linh th�nh, tức l� to�n thiện.� V� c�ng với anh, t�c giả đ� kh�m ph� ra sự h�a điệu bất tuyệt của Thế Giới. Hỡi c�c bạn đang tắm, ngo�i việc kỳ cọ th�n x�c xin h�y tỉnh thức để lắng nghe tiếng đời kỳ diệu.

Khi thể x�c bẩn tức l� n� c� gh�t; th� tất nhi�n l� rất kh� chịu rồi. Khi tinh thần dơ bẩn th� sao? Đức Đại H�ng Thị đ� chỉ r�: tham lam v� ham muốn l� những dơ bẩn của tinh thần; độc �c, giận dữ, �c t�m, giả dối, gi�m pha, ghen gh�t, lừa đảo, gian mưu, ngoan cố, dữ dằn, tự phụ, ki�u ngạo, tự m�n, cẩu thả l� sự dơ bẩn của tinh thần. Khi tẩy rửa v� đẩy l�i ch�ng đi rồi sẽ được giải tho�t, được cứu rỗi, được ph�ng th�ch. Niềm vui nảy sinh ở kẻ n�o hạnh ph�c, th�n thể y�n lắng ở kẻ n�o vui vẻ, kẻ n�o c� th�n thể y�n lắng, kẻ đ� cảm thấy thoải m�i, kẻ n�o cảm thấy thoải m�i, tinh thần kẻ đ� được định. C�i đ� gọi l� tắm nội t�m.


Để ngừng lời c�u chuyện tắm t�p, xin tặng qu� vị mẩu chuyện trong Kinh Vathupama:

�C� vị b�-la-m�n đến ngồi cạnh Th�nh Nh�n v� hỏi:

- Thưa Gautama k�nh mến, phải chăng ng�i sắp xuống tắm dưới s�ng Bahuka?

- Hỡi vị b�-la-m�n, tại sao lại con s�ng Bahuka? Bahuka để l�m g� vậy?

- Bởi v�, thưa Gautama k�nh mến, Bahuka được nhiều người thừa nhận l� linh thi�

g; bởi v�, thưa Gautama k�nh mến, Bahuka được nhiều người thừa nhận c� t�c dụng tẩy sạch. Nhiều người gột rửa những h�nh động xấu xa của m�nh ở s�ng Bahuka.

Th�nh Nh�n b�n đọc những c�u kệ n�y cho vị b�-la-m�n:

D� ở s�ng Bahuka hay ở s�ng Adhikakka,
D� ở s�ng Gaya hay ở s�ng Sundariaka,
D� ở s�ng Payaga hay ở s�ng Sarassati,
D� ở s�ng Banumati,
Một kẻ đi�n kh�ng c� những h�nh động đen tối
D� thường tắm ở đ�, cũng kh�ng tự tẩy sạch được.
Sundariaka hay Payaga
Hay Bahuka sẽ l�m được g�?
Kh�ng s�ng n�o tẩy sạch được một người hằn học
Từng phạm nhiều h�nh động xấu xa.
Đối với kẻ n�o tinh khiết, bao giờ cũng c� đền Phaggu.
Đối với kẻ n�o tinh khiết, ng�y n�o cũng l� thi�ng li�ng.
Đối với kẻ n�o tinh khiết v� h�nh động tinh khiết,
Bao giờ cũng c� lề luật.
Hỡi vị b�-la-m�n kia, người h�y tắm ở đ�y đi,
Tỏa rộng � thanh b�nh cho mọi sinh linh,
V� nếu người kh�ng n�i lời sai lạc,
Nếu người kh�ng l�m hại cuộc đời,
Nếu người kh�ng lấy những g� kh�ng phải của m�nh,
Nếu người c� l�ng tin v� kh�ng c� l�ng đố kỵ,
Th� việc g� người phải đến Gaya?
Giếng của người đ� l� Gaya! �
Ai xem xong b�i luận n�y rồi m� nhỡ thấy t�m đắc th� kể cũng kỳ thật, m� ai xem xong chẳng thấy t�m đắc g� th� quả cũng kỳ lắm. Thực sự t�i xin cảm ơn v� rất mong được lượng thứ v� đ� quấy quả th� giờ của qu� vị.

(6/2004)




C�c hoạ phẩm sử dụng tr�n trang n�y được sự cho ph�p của c�c hoạ sĩ L� Th�nh Nhơn, Nguyễn Hưng Trinh v� L� Văn T�i