Mười Hai Ðịa Chi Tương Hình



Cách hình Vô Lễ: Tý hình Mão, Mão hình Tý.
Cách hình Dựa Thế: Dần hình Tỵ, Tỵ hình Thân, Thân hình Dần.
Cách hình Vô Ơn: Sửu hình Tuất, Tuất hình Mùi, Mùi hình Sửu.
Cách hình Tự Hình: Thìn tự hình Thìn, Ngọ tự hình Ngọ, Dậu tự hình Dậu, Hợi tự hình Hợi.

Tam Hợp Cục Của Mười Hai Ðịa Chi








Mười Hai Ðịa Chi Hàm Chứa Nhân Nguyên Ngũ Hành






Ngũ Hành Nạp Âm




Ðem 10 Thiên Can phối hợp với 12 Ðịa Chi, Can Dương với Chi Dương, Can Âm với Chi Âm biến hóa thành một chu kỳ 60 năm chẵn, từ Giáp Tý đến Quý Hợi để ghi Năm, Tháng, Ngày, Giờ. Tức là những chu kỳ thời gian tuần hoàn theo 60 đơn vị Can - Chi, trong đó có 30 đơn vị thuộc Dương, 30 đơn vị thuộc Âm. Mỗi cặp đơn vị một thuộc Dương và một thuộc Âm đi liền nhau có cùng một Hành gọi là Ngũ Hành Nạp Âm.

Việc sáng tạo Ngũ Hành Nạp Âm cho vòng Giáp Tý phải trải qua quá trình tính toán phức tạp, nên ngày nay các nhà làm lịch cũng như những nhà trạch cát đều sử dụng bảng tính Niên Mệnh đã được soạn sẵn từ xưa để lại.

Sự Suy Vượng Của Ngũ Hành




Sự suy vượng của Ngũ Hành được chia làm 5 giai đoạn, tương ứng với 5 giai đoạn của thời gian trong năm.

Hành Vượng Tướng Hưu Tù Tử
Mộc Mùa Xuân Mùa Ðông Mùa Hạ Tứ Quý Mùa Thu
Hỏa Mùa Hạ Mùa Xuân Tứ Quý Mùa Thu Mùa Ðông
Thổ Tứ Quý Mùa Hạ Mùa Thu Mùa Ðông Mùa Xuân
Kim Mùa Thu Tứ Quý Mùa Ðông Mùa Xuân Mùa Hạ
Thủy Mùa Ðông Mùa Thu Mùa Xuân Mùa Hạ Tứ Quý


Vượng là giai đoạn thịnh nhất, phát triển mạnh nhất.

Tướng là giai đoạn thịnh vừa, phát triển chậm hơn.

Hưu là giai đoạn nghỉ ngơi, không còn phát triển.

Tù là giai đoạn bị suy giảm, sa sút.

Tử là giai đoạn chết, hoặc hoàn toàn bị khắc chế.

Ngũ Hành Và Bát Quái




Nguyên gốc chữ Quái là chữ Quải, có nghĩa là "treo". Thuở xưa người Trung Hoa dùng 8 thanh tre, trên mỗi thanh tre có ghi ký hiệu rồi đem treo ở 8 cột theo 8 hướng, từ đó mà thành tên Bát Quái. Bát Quái Gồm Có Tiên Thiên Bát Quái Và Hậu Thiên Bát Quái:

Tiên Thiên Bát Quái



Tiên Thiên Bát Quái được Vua Phục Hy phỏng theo Hà Ðồ mà vạch ra, trong đó hàm chứa nhiều nội dung về nguyên tắc lý luận cơ bản của học thuyết Âm Dương

Hậu Thiên Bát Quái



Hậu Thiên Bát Quái do Văn Vương đã vẽ ra dựa theo Lạc Thư, hàm chứa cái dụng lớn lao của Bát Quái trong mọi biến thiên từ vũ trụ cho đến con người cùng vạn vật


Bảng Quy Loại Ngũ Hành



Sự biểu hiện, liên hợp, cùng ứng dụng của Ngũ Hành với thiên nhiên, con người, vạn vật rất lớn lao không thể nào tìm hiểu và trình bày được hết. Bảng liệt kê sau đây chỉ nói lên phần nào căn bản tương quan giữa Ngũ Hành cùng mọi vật như sau:

Ngũ Hành Mộc Hỏa Thổ Kim Thủy
Bát Quái Chấn, Tốn Ly Cấn, Khôn Ðoài, Càn Khảm
Cửu Cung 3, 4 9 5, 8, 2 7, 6 1
Thiên can Giáp, Ất Bính, Ðinh Mậu, Kỷ Canh, Tân Nhâm, Quý
Ðịa Chi Dần, Mão Tỵ, Ngọ Thìn, Tuất, Sửu, Mùi Thân, Dậu Hợi Tý
Mùa Xuân Hạ Cuối Hạ Thu Ðông
Thời Gian Rạng Sáng Giữa Trưa Chiều Tối Nửa Ðêm
Phương Hướng Ðông Nam Trung Tâm Tây Bắc
Khí Hậu Gió Nóng Ẩm Khô Lạnh
Ngũ Khí Phong Thử Thấp Táo Hàn
Ngũ Âm Giốc Chủy Cung Thương Vũ
Ngũ Du Tỉnh Huỳnh Du Kinh Hợp
Ngũ Nguyên Nguyên Tính Nguyên Thần Nguyên Khí Nguyên Tình Nguyên Tinh
Ngũ Ðức Nhân Lễ Tín Nghĩa Trí
Ngũ Vật Du Hồn Thức Thần Vọng Ý Hồn Phách Trọc Tinh
Ngũ Tinh Tuế Tinh Huỳnh Tinh Trấn Tinh Thái Bạch Thần Tinh
Hình Thể Trụ Thẳng Ðứng Chóp Nhọn Bằng Phẳng Tròn Uốn Lượn
Trạng Thái Sinh Trưởng Hóa Thâu Tàng
Màu Sắc Xanh Ðỏ Vàng Trắng Ðen
Cơ Thể Gân Mạch Thịt Da Lông Xương
Ngũ Quan Mắt Lưỡi Miệng Mũi Tai
Tạng Gan Tim Tỳ Phổi Thận
Phủ Mật Ruột Non Dạ Dày Ruột Già Bàng Quang
Ngũ Tân Bùn Mồ Hôi Nước Dãi Nước Mắt Nước Miếng
Ngũ Vị Chua Ðắng Ngọt Cay Mặn
Cảm Xúc Giận Mừng Lo Buồn Sợ
Giọng Hét Nói Ca Khóc Rên



Thuyết Âm Dương Ngũ Hành xuất hiện như một học thuyết triết học bao trùm mọi phương diện trong vũ trụ. Âm Dương, Ngũ Hành cùng song song tồn tại để bổ khuyết, chế hóa, cùng thúc đẩy sự sinh trưởng, biến hóa vô cùng của vạn vật.

Trải qua nhiều thời đại, các bậc Thánh Nhân đã dày công nghiên cứu, sáng tạo, cùng vận dụng thuyết Ngũ Hành vào những vấn đề rất lớn rộng, có liên quan mật thiết đến con người như thiên văn, lịch pháp, y học, dược học, võ học, thời sinh học, định chế xã hội, văn hóa, phong thủy, địa lý, chiêm tinh, bói toán v.v... Nên với phần Ngũ Hành Luận trên đây, hy vọng giới thiệu đến Quý Vị một vài nét tổng quát và căn bản của nền minh triết Ðông Phương cùng những ứng dụng của thuyết Âm Dương Ngũ Hành trong các lãnh vực nhân sinh.