果 實 菜 穀 禁 忌 并 治 第 二 十 五

 

    果 子 生 食 生 瘡 。

    果 子 落 地 經 宿 , 蟲 蟻 食 之 者 , 人 大 忌 食 之 。

    生 米 停 留 多 日 , 有 損 處 , 食 之 傷 人 。

    桃 子 多 食 令 人 熱 , 仍 不 得 入 水 浴 , 今 人 病 淋 瀝 寒熱 病 。

    杏 酪 不 熟 , 傷 人 。

    梅 多 食 , 壞 人 齒 。

    李 不 可 多 食 , 令 人 臚 脹 。

    林 檎 不 可 多 食 , 令 人 百 脈 弱 。

    橘 柚 多 食 , 令 人 口 爽 , 不 知 五 味 。

    梨 不 可 多 食 , 令 人 寒 中 , 金 瘡 、 產 婦 , 亦 不 宜 食。

    櫻 桃 杏 多 食 , 傷 筋 骨 。

    安 石 榴 不 可 多 食 , 損 人 肺 。

    胡 桃 不 可 多 食 , 令 人 動 痰 飲 。

    生 棗 多 食 , 令 人 熱 渴 , 氣 脹 。 寒 熱 羸 瘦 者 , 彌 不可 食 , 傷 人 。

    食 諸 果 中 毒 , 治 之 方 :

    豬 骨 燒 灰

    上 一 味 , 末 之 , 水 服 方 寸 匕 。 亦 治 馬 肝 漏 脯 等 毒。

    木 耳 赤 色 , 及 仰 生 者 , 勿 食 。 菌 仰 卷 及 赤 色 者 不可 食 。

    食 諸 菌 中 毒 , 悶 亂 欲 死 , 治 之 方 :

    人 糞 汁 飲 一 升 , 土 漿 飲 一 二 升 , 大 豆 濃 煎 汁 飲 之 。服 諸 吐 利 藥 , 并 解 。

    食 楓 柱 菌 而 哭 不 止 , 治 之 以 前 方 。

    誤 食 野 芋 , 煩 亂 欲 死 , 治 之 以 前 方 。 其野 芋 根 , 山 東 人 名 魁 芋 , 人 種 芋 , 三 年 不 收 , 亦 成 野 芋, 并 殺 人 。

    蜀 椒 閉 口 者 有 毒 , 誤 食 之 戟 人 咽 喉 , 氣 病 欲 絕 。或 吐 下 白 沫 , 身 體 痹 冷 , 急 治 之 方 。

    肉 桂 , 煎 汁 飲 之 , 飲 冷 水 一 二 升 。

    或 食 蒜 , 或 飲 地 漿 。

    或 濃 煮 豉 汁 飲 之 。 並 解 。

    正 月 勿 食 生 蔥 , 令 人 面 生 游 風 。

    二 月 勿 食 蓼 , 傷 人 腎 。

    三 月 勿 食 小 蒜 , 傷 人 志 性 。

    四 月 、 八 月 勿 食 胡 荽 , 傷 人 神 。

    五 月 勿 食 韭 , 令 人 乏 氣 力 。

    五 月 五 日 勿 食 生 菜 , 發 百 病 。

    六 月 、 七 月 勿 食 茱 萸 , 傷 神 氣 。

    八 月 、 九 月 勿 食 薑 , 傷 人 神 。

    十 月 勿 食 椒 , 損 人 心 , 傷 心 脈 。

    十 一 月 、 十 二 月 勿 食 薤 , 令 人 多 涕 唾 。

    四 季 勿 食 生 葵 , 令 人 飲 食 不 化 , 發 百 病 , 非 但 食中 , 藥 中 皆 不 可 用 , 深 宜 慎 之 。

    時 病 差 未 健 , 食 生 菜 , 手 足 必 腫 。

    夜 食 生 菜 , 不 利 人 。

    十 月 勿 食 被 霜 生 菜 , 令 人 面 無 光 , 目 澀 心 痛 , 腰疼 , 或 發 心 瘧 , 瘧 發 時 手 足 十 指 爪 皆 青 , 困 萎 。

    蔥 韭 初 生 芽 者 , 食 之 傷 人 心 氣 。

    飲 白 酒 食 生 韭 , 令 人 病 增 。

    生 蔥 不 可 共 蜜 , 食 之 殺 人 , 獨 顆 蒜 彌 忌 。

    棗 和 生 蔥 食 之 , 令 人 病 。

    生 蔥 和 雄 雞 、 雉 、 白 犬 肉 食 之 , 令 人 七 竅 經 年 流血 。

    食 糖 蜜 後 , 四 日 內 食 生 蔥 蒜 , 令 人 心 痛 。

    夜 食 諸 薑 蒜 蔥 等 , 傷 人 心 。

    蕪 菁 根 多 食 之 , 令 人 氣 脹 。

    薤 不 可 共 牛 肉 作 羹 食 之 , 成 瘕 病 , 韭 亦 然 。

    蓴 多 病 , 動 痔 疾 。

    野 苣 不 可 同 蜜 食 之 , 作 內 痔 。

    白 苣 不 可 共 酪 同 食 , 作 ● 蟲 。

    黃 瓜 食 之 , 發 熱 病 。

    葵 心 不 可 食 , 傷 人 ; 葉 尤 冷 , 黃 背 赤 莖 者 勿 食 之。

    胡 荽 久 食 之 , 令 人 多 忘 。

    病 人 不 可 食 胡 荽 及 黃 花 菜 。

    芋 不 可 多 食 , 動 病 。

    妊 婦 食 薑 , 令 子 餘 指 。

    蓼 多 食 , 發 心 痛 。

    蓼 和 生 魚 食 之 , 令 人 奪 氣 , 陰 咳 疼 痛 。

    芥 菜 不 可 共 兔 肉 食 之 , 成 惡 邪 病 。

    小 蒜 多 食 , 傷 人 心 力 。

    食 躁 式 躁 方 :

    豉 濃 煮 汁 飲 之 。

    鉤 吻 與 芹 菜 相 似 , 誤 食 之 , 殺 人 , 解 之 方 : 《肘 後 》 云 , 與 茱 萸 黃 食 芥 相 似 。

    薺 苨 八 兩

    上 一 味 , 水 六 升 , 煮 取 二 升 , 分 溫 二 服 。 鉤 吻 生地 傍 無 他 草 , 其 莖 有 毛 者 , 以 此 別 之 。

    菜 中 有 水 莨 菪 , 葉 圓 而 光 , 有 毒 , 誤 食 之 , 令 人狂 亂 , 狀 如 中 風 , 或 吐 血 , 治 之 方 :

    甘 草 煮 汁 , 服 之 即 解 。

    春 秋 二 時 , 龍 帶 精 入 芹 菜 中 , 人 偶 食 之 為 病 , 發時 手 青 腹 滿 , 痛 不 可 忍 , 名 蛟 龍 病 , 治 之 方 :

    硬 糖 二 、 三 升

    上 一 味 , 日 兩 度 , 服 之 , 吐 出 如 蜥 蜴 三 五 枚 , 差。

    食 苦 瓠 中 毒 , 治 之 方 :

    黎 穰   煮 汁 , 數 服 之 解 。

    扁 豆 , 寒 熱 者 , 不 可 食 之 。

    久 食 小 豆 , 令 人 枯 燥 。

    食 大 豆 等 , 忌 啖 豬 肉 。

    大 麥 久 食 , 令 人 作 ● 。

    白 黍 米 不 可 同 飴 蜜 食 , 亦 不 可 合 葵 食 之 。

    荍 麥 麵 , 多 食 令 人 髮 落 。

    鹽 多 食 , 傷 人 肺 。

    食 冷 物 , 冰 人 齒 。 食 熱 物 , 勿 飲 冷 水 。

    飲 酒 , 食 生 蒼 耳 , 令 人 心 痛 。

    夏 月 大 醉 汗 流 , 不 得 冷 水 洗 著 身 , 及 使 扇 , 即 成病 。

    飲 酒 大 忌 灸 腹 背 , 令 人 腸 結 。

    醉 後 勿 飽 食 , 發 寒 熱 。

    飲 酒 食 豬 肉 , 臥 秫 稻 穰 中 則 發 黃 。

    食 飴 多 飲 酒 , 大 忌 。

    凡 水 及 酒 , 照 見 人 影 動 者 , 不 可 飲 之 。

    醋 合 酪 食 之 , 令 人 血 瘕 。

    食 白 米 粥 勿 食 生 蒼 耳 , 成 走 疰 。

    食 甜 粥 已 , 食 鹽 即 吐 。

    犀 角  攪 飲 食 , 沫 出 , 及 澆 地 墳 起 者 , 食 之 殺 人。

    飲 食 中 毒 煩 滿 , 治 之 方 :

    苦 參 三 兩   苦 酒 一 升 半

    上 二 味 , 煮 三 沸 , 三 上 三 下 , 服 之 , 吐 食 出 即 差, 或 以 水 煮 亦 得 。

    又 方 :

    犀 角 湯 亦 佳 。

    貪 食 、 食 多 不 消 , 心 腹 堅 滿 痛 治 之 方 :

    鹽 一 升   水 三 升

    上 二 味 , 煮 令 鹽 消 , 分 三 服 , 當 吐 出 食 , 便 差 。

    礬 石 生 入 腹 , 破 人 心 肝 , 亦 禁 水 。

    商 陸 , 以 水 服 , 殺 人 。

    葶 藶 子 , 傅 頭 瘡 , 藥 成 入 腦 , 殺 人 。

    水 銀 入 人 耳 及 六 畜 等 , 皆 死 。 以 金 銀 著 耳 邊 , 水銀 則 吐 。

    苦 練 無 子 者 殺 人 。

    凡 諸 毒 , 多 是 假 毒 以 投 , 無 知 時 宜 煮 甘 草 薺 苨 汁飲 之 , 通 除 諸 毒 藥 。 

 

quả thật thái cốc cấm kị tịnh tŕ đệ nhị thập ngũ

   
quả tử sanh thực sanh sang
   
quả tử lạc địa kinh túc trùng nghĩ thực chi giả nhân đại kị thực chi
   
sanh mễ đ́nh lưu đa nhật hữu tổn xử thực chi thương nhân
   
đào tử đa thực lệnh nhân nhiệt nhưng bất đắc nhập thủy dục kim nhân bệnh lâm lịch hàn nhiệt bệnh
   
hạnh lạc bất thục thương nhân
   
mai đa thực hoại nhân xỉ
   
bất khả đa thực lệnh nhân trướng
   
lâm cầm bất khả đa thực lệnh nhân bách mạch nhược
   
quất dữu đa thực lệnh nhân khẩu sảng bất tri ngũ vị
   
bất khả đa thực lệnh nhân hàn trung kim sang sản phụ diệc bất nghi thực
   
anh đào hạnh đa thực thương cân cốt
   
an thạch lưu bất khả đa thực tổn nhân phế
   
hồ đào bất khả đa thực lệnh nhân động đàm ẩm
   
sanh tảo đa thực lệnh nhân nhiệt khát khí trướng hàn nhiệt luy sấu giả di bất khả thực thương nhân
   
thực chư quả trung độc tŕ chi phương
   
trư cốt thiêu hôi
   
thượng nhất vị mạt chi thủy phục phương thốn chủy diệc tŕ can lậu đẳng độc
   
mộc nhĩ xích sắc cập ngưỡng sanh giả vật thực khuẩn ngưỡng quyển cập xích sắc giả bất khả thực
   
thực chư khuẩn trung độc muộn loạn dục tử tŕ chi phương
   
nhân phẩn trấp ẩm nhất thăng thổ tương ẩm nhất nhị thăng đại đậu nùng tiên trấp ẩm chi phục chư thổ lợi dược tịnh giải
   
thực phong trụ khuẩn nhi khốc bất chỉ tŕ chi tiền phương
   
ngộ thực dụ phiền loạn dục tử tŕ chi tiền phương dụ căn san đông nhân danh khôi dụ nhân chủng dụ tam niên bất thu diệc thành dụ tịnh sát nhân
   
thục tiêu bế khẩu giả hữu độc ngộ thực chi kích nhân yết hầu khí bệnh dục tuyệt hoặc thổ hạ bạch mạt thân thể lănh cấp tŕ chi phương
   
nhục quế tiên trấp ẩm chi ẩm lănh thủy nhất nhị thăng
   
hoặc thực toán hoặc ẩm địa tương
   
hoặc nùng chử thị trấp ẩm chi tịnh giải
   
chánh nguyệt vật thực sanh thông lệnh nhân diện sanh du phong
   
nhị nguyệt vật thực liệu thương nhân thận
   
tam nguyệt vật thực tiểu toán thương nhân chí tính
   
tứ nguyệt bát nguyệt vật thực hồ tuy thương nhân thần
   
ngũ nguyệt vật thực cửu lệnh nhân phạp khí lực
   
ngũ nguyệt ngũ nhật vật thực sanh thái phát bách bệnh
   
lục nguyệt thất nguyệt vật thực thù du thương thần khí
   
bát nguyệt cửu nguyệt vật thực khương thương nhân thần
   
thập nguyệt vật thực tiêu tổn nhân tâm thương tâm mạch
   
thập nhất nguyệt thập nhị nguyệt vật thực giới lệnh nhân đa thế thóa
   
tứ quư vật thực sanh quỳ lệnh nhân ẩm thực bất hóa phát bách bệnh phi đăn thực trung dược trung giai bất khả dụng thâm nghi thận chi
   
th́ bệnh soa vị kiện thực sanh thái thủ túc tất thũng
   
dạ thực sanh thái bất lợi nhân
   
thập nguyệt vật thực bị sương sanh thái lệnh nhân diện quang mục sáp tâm thống yêu đông hoặc phát tâm ngược ngược phát th́ thủ túc thập chỉ trảo giai thanh khốn nuy
   
thông cửu sanh nha giả thực chi thương nhân tâm khí
   
ẩm bạch tửu thực sanh cửu lệnh nhân bệnh tăng
   
sanh thông bất khả cộng mật thực chi sát nhân độc khỏa toán di kị
   
tảo ḥa sanh thông thực chi lệnh nhân bệnh
   
sanh thông ḥa hùng trĩ bạch khuyển nhục thực chi lệnh nhân thất khiếu kinh niên lưu huyết
   
thực đường mật hậu tứ nhật nội thực sanh thông toán lệnh nhân tâm thống
   
dạ thực chư khương toán thông đẳng thương nhân tâm
   
vu tinh căn đa thực chi lệnh nhân khí trướng
   
giới bất khả cộng ngưu nhục tác canh thực chi thành bệnh cửu diệc nhiên
   
thuần đa bệnh động trĩ tật
   
cự bất khả đồng mật thực chi tác nội trĩ
   
bạch cự bất khả cộng lạc đồng thực tác trùng
   
hoàng qua thực chi phát nhiệt bệnh
   
quỳ tâm bất khả thực thương nhân diệp vưu lănh hoàng bối xích hành giả vật thực chi
   
hồ tuy cửu thực chi lệnh nhân đa vong
   
bệnh nhân bất khả thực hồ tuy cập hoàng hoa thái
   
dụ bất khả đa thực động bệnh
   
nhâm phụ thực khương lệnh tử chỉ
   
liệu đa thực phát tâm thống
   
liệu ḥa sanh ngư thực chi lệnh nhân đoạt khí âm khái đông thống
   
giới thái bất khả cộng thỏ nhục thực chi thành ác bệnh
   
tiểu toán đa thực thương nhân tâm lực
   
thực táo thức táo phương
   
thị nùng chử trấp ẩm chi
   
câu vẫn dữ cần thái tương tự ngộ thực chi sát nhân giải chi phương : 《 trửu hậu vân dữ thù du hoàng thực giới tương tự
   
tề ? bát lưỡng
   
thượng nhất vị thủy lục thăng chử thủ nhị thăng phân ôn nhị phục câu vẫn sanh địa bàng tha thảo hành hữu mao giả thử biệt chi
   
thái trung hữu thủy lang đăng diệp viên nhi quang hữu độc ngộ thực chi lệnh nhân cuồng loạn trạng như trung phong hoặc thổ huyết tŕ chi phương
   
cam thảo chử trấp phục chi tức giải
   
xuân thu nhị th́ long đái tinh nhập cần thái trung nhân ngẫu thực chi vi bệnh phát th́ thủ thanh phúc măn thống bất khả nhẫn danh giao long bệnh tŕ chi phương
   
ngạnh đường nhị tam thăng
   
thượng nhất vị nhật lưỡng độ phục chi thổ xuất như tích dịch tam ngũ mai soa
   
thực khổ hồ trung độc tŕ chi phương
   
nhương   chử trấp sổ phục chi giải
   
biển đậu hàn nhiệt giả bất khả thực chi
   
cửu thực tiểu đậu lệnh nhân khô táo
   
thực đại đậu đẳng kị đạm trư nhục
   
đại mạch cửu thực lệnh nhân tác ● 。
   
bạch thử mễ bất khả đồng di mật thực diệc bất khả hợp quỳ thực chi
   
? mạch miến đa thực lệnh nhân phát lạc
   
diêm đa thực thương nhân phế
   
thực lănh vật băng nhân xỉ thực nhiệt vật vật ẩm lănh thủy
   
ẩm tửu thực sanh thương nhĩ lệnh nhân tâm thống
   
hạ nguyệt đại túy hăn lưu bất đắc lănh thủy tẩy trứ thân cập sử phiến tức thành bệnh
   
ẩm tửu đại kị cứu phúc bối lệnh nhân tràng kết
   
túy hậu vật băo thực phát hàn nhiệt
   
ẩm tửu thực trư nhục ngọa thuật đạo nhương trung tắc phát hoàng
   
thực di đa ẩm tửu đại kị
   
phàm thủy cập tửu chiếu kiến nhân ảnh động giả bất khả ẩm chi
   
thố hợp lạc thực chi lệnh nhân huyết
   
thực bạch mễ chúc vật thực sanh thương nhĩ thành tẩu chú
   
thực điềm chúc thực diêm tức thổ
   
giác giảo ẩm thực mạt xuất cập kiêu địa phần khởi giả thực chi sát nhân
   
ẩm thực trung độc phiền măn tŕ chi phương
   
khổ tham tam lưỡng   khổ tửu nhất thăng bán
   
thượng nhị vị chử tam phí tam thượng tam hạ phục chi thổ thực xuất tức soa hoặc thủy chử diệc đắc
   
hựu phương
   
giác thang diệc giai
   
tham thực thực đa bất tiêu tâm phúc kiên măn thống tŕ chi phương
   
diêm nhất thăng   thủy tam thăng
   
thượng nhị vị chử lệnh diêm tiêu phân tam phục đương thổ xuất thực tiện soa
   
phàn thạch sanh nhập phúc phá nhân tâm can diệc cấm thủy
   
thương lục thủy phục sát nhân
   
đ́nh lịch tử phó đầu sang dược thành nhập năo sát nhân
   
thủy ngân nhập nhân nhĩ cập lục súc đẳng giai tử kim ngân trứ nhĩ biên thủy ngân tắc thổ
   
khổ luyện tử giả sát nhân
   
phàm chư độc đa thị giả độc đầu tri th́ nghi chử cam thảo tề ? trấp ẩm chi thông trừ chư độc dược