HY THIÊM THẢO
( SIEGESBECKIA ORIENTALIS )
Tên cây :
Hy thiêm, cỏ đĩ, cỏ bà a, chó đẻ hoa vàng, cứt lợn, nhả khỉ cáy (Tày), co boóng bo (Thái).
Mô tả : Cây cỏ, sống hàng năm, cao 30 - 60cm. Thân cành có lông. Lá mọc đối, hình quả trám, mép có răng cưa thô, 3 gân chính tỏa từ gốc. Hoa hình đầu, màu vàng, mọc ở kẽ lá hoặc đầu cành. Lá bắc có lông dính. Quả bế, hình trứng, nhẵn, màu đen.
Phân bố : Cây mọc hoang ở rừng núi, thường gặp ở những nơi ẩm mát, có bóng râm.
Bộ phận dùng : Cả cây, trừ rễ. Thu hái trước khi cây có hoa. Phơi hoặc sấy nhẹ đến khô.
Thành phần hóa học :
Cả cây chứa chất đắng, tinh dầu, darutin, diterpen.
Công dụng : Chống viêm. Chữa thấp khớp, tê bại nửa người, đau nhức xương khớp, lưng gối đau, mụn nhọt, lở ngứa, rắn cắn, kinh nguyệt không đều. Ngày dùng 10 - 15g dạng thuốc sắc, cao lỏng hoặc hoàn tán. Dùng ngoài, lá giã đắp chữa mụn nhọt, lở ngứa, ong đốt, rắn cắn.