Món ăn bài thuốc cho người tăng lipid máu

      Tăng lipid máu hay còn gọi là tăng mỡ máu là một tình trạng ngày càng phổ
biến trong mô hình bệnh tật của nước ta những năm gần đây. Tình trạng này là do sự rối loạn chuyển hóa các chất béo trong cơ thể. Nguyên nhân chủ yếu gây nên các bệnh tim mạch như xơ vữa động mạch, tăng huyết áp, bệnh mạch vành, xuất huyết não... Biểu hiện thường rất mờ nhạt, tiến triển âm thầm, có thể có triệu chứng hoa mắt, chóng mặt, đau đầu, mệt mỏi, tê tay chân thoảng qua, béo phì... Bệnh nhân thường không để ý tới khi xuất hiện biến chứng hoặc tình cờ làm xét nghiệm máu mới phát hiện ra.

Theo y học cổ truyền (YHCT) các triệu chứng của tình trạng này phần lớn đều liên quan tới yếu tố đàm, thấp. Nguyên nhân do khí trệ huyết ứ hoặc khí huyết hư nhược làm cho thủy đình tích lại sinh ra đàm, thấp. Ðàm thấp đọng trong kinh mạch khiến sự lưu thông của kinh mạch bị cản trở, đọng ở các khiếu gây nên hoa mắt ù tai, tràn ra cơ nhục tứ chi dẫn tới béo phì...

Ngoài việc dùng thuốc, YHCT nhấn mạnh việc sử dụng chế độ ăn uống và sinh hoạt hợp lý để phòng ngừa và hạn chế tiến triển của bệnh. Trong chế độ ăn cần chú ý giảm đường, giảm chất béo đặc biệt là mỡ động vật, thay bằng các loại dầu thực vật, hạn chế các đồ xào rán, thay bằng những cách chế biến đơn giản như luộc, hấp, nấu canh, trộn salát... Không nên ăn các thức ăn tưởng như bổ dưỡng nhưng lại chứa rất nhiều chất béo có hại như óc, tủy, phủ tạng động vật, các loại hải sản như cá mực, động vật nhuyễn thể ốc, hến, trai, sò... Nên ăn những loại thực phẩm chứa ít chất béo như các loại đậu: đậu tương, đậu xanh, đậu cove, đậu đỏ. Các loại rau củ quả như hành tây, cần tây, tỏi, rau hẹ, cà chua, táo, quất, táo mèo (sơn tra), nấm hương, tảo biển... đều có tác dụng giảm mỡ máu tốt. Nên uống các thức uống như trà xanh, sữa ong chúa... Hạn chế rượu, bia, nước ngọt có ga...

YHCT cũng có nhiều món ăn chế biến đơn giản để giảm mỡ máu, nhiều thành phần trong đó hiện nay đã được khoa học chứng minh có tác dụng rõ rệt.

Bài 1: Hà diệp (lá sen) tươi 50g, (nếu lá khô 30g). Thái vụn cho vào bình trà, đổ nước sôi hãm trong 10 phút, uống thay trà hàng ngày. Uống lâu ngày có thể giảm béo.

Bài 2: Rễ rau cần tây 10 cái, táo tầu 15 quả. Rễ cần tây rửa sạch cùng táo tầu đem sắc đặc lấy nước uống thay trà trong ngày.

Bài 3: Ðậu xanh để cả vỏ, gạo tẻ, bột sắn dây mỗi thứ 50g. Ðem đậu xanh, gạo tẻ nấu cháo. Ðổ bột sắn dây vào nước lạnh khuấy đều cho tan, đổ vào cháo nấu tới chín. Ăn nhiều lần.

Bài 4: Ðậu xanh để cả vỏ 100g, hà thủ ô đã tán thành bột 50g. Dùng đậu xanh nấu cháo, đổ bột hà thủ ô vào nước khấy đều lên, cho tất cả vào nồi cháo nấu chín nhừ. Ăn làm nhiều lần. Thích hợp với những người có kèm theo tăng huyết áp.

Bài 5: Sơn tra (táo mèo) phơi khô thái lát 50g, mạch môn (củ cây lan tiên) 30g, rượu trắng 30o 1 lít. Ðem cả hai vị thuốc trên ngâm rượu, mỗi ngày lắc đều 1-2 lần, sau 1 tuần có thể dùng được. Mỗi ngày uống 1 chén nhỏ 10ml.

Bài 6: Thịt thỏ 250g, bí đao 500g, ý dĩ (hạt bo bo) 30g, gừng tươi 4 lát. Rửa sạch bí đao, để nguyên cả vỏ bỏ ruột, thái miếng to. Thịt thỏ lọc bỏ mỡ, rửa sạch hết huyết đọng, thái miếng, ý dĩ rửa sạch. Tất cả cho vào nồi đổ nước hầm nhừ trong 2 giờ, thêm mắm muối, gia vị vừa ăn.

Bài 7: Thịt lợn nạc 250g, long nhãn 15g, tam thất tán bột 6g, nấm linh chi 10g. Rửa sạch nấm linh chi, dùng dao sắc thái thành lát thật mỏng, sắc đặc lấy nước, bỏ bã. Thịt lợn rửa sạch thái miếng, cho vào nồi cùng tam thất, long nhãn. Ðổ nước sắc linh chi vào hầm trong 2-3 giờ. Thêm mắm muối gia vị vừa ăn. Món này tốt cho người tăng mỡ máu có kèm theo đau đầu, mất ngủ. Hiện cũng đã có nhiều công trình nghiên cứu chứng tỏ được khả năng giảm mỡ máu của nấm linh chi.

Bài 8: Côn bố (tảo biển lá dài dẹt) 30g, đậu phụ 200g. Ðem tảo biển và đậu phụ ngâm trong nước cho nở ra, tảo biển thái chỉ, đậu phụ thái quân cờ trộn với gia vị, đường, dầu ăn, dấm. Ăn trong bữa cơm.

Những người đã được phát hiện có chứng tăng lipid máu cần được làm xét nghiệm định kỳ để theo dõi. Những trường hợp nặng, có kèm theo các bệnh tim mạch phải điều trị kịp thời. Bên cạnh chế độ ăn cần chú ý tới chế độ sinh hoạt hợp lý, tăng cường vận động và tập luyện, thoải mái về tinh thần.

Th.S. Phạm Ðức Dương Khoa YHCT- Ðại học y HN

(Ngày: 16-01-2003 - Theo Báo SK&ĐS