Chữa bệnh bằng cây mua

Loại mua được dùng làm thuốc.

Theo y học cổ truyền, lá và rễ cây mua có tác dụng lợi tiểu, cầm máu, tiêu viêm, hạ nhiệt, giảm đau. Người ta đào rễ mua vào mùa thu, rồi rửa sạch, thái mỏng, phơi hoặc sấy khô để dùng dần; còn lá được thu hái quanh năm, khô hay tươi đều tốt.

Cây mua được dùng làm thuốc là cây bụi nhỏ, cao 0,5-3 m. Thân và cành non hơi có cạnh, màu hồng đỏ, phủ đầy lông thô dạng vảy. Lá mọc đối, hình bầu dục, 5 gân hình cung nổi rất rõ, mặt trên lá nhám vì có lông ngắn và cứng, mặt dưới nhiều lông mềm. Hoa màu tím hồng, mọc thành đôi ở đầu cành, cuống hoa, lá, đài phủ đầy lông. Quả hình trứng, có lông.

Cần phân biệt loại mua trên với các loại khác như mua ông, mua lông, mua núi, mua leo, mua rừng, mua thấp, mua hoa đỏ.

Cách dùng: Có thể dùng riêng hoặc phối hợp với những vị thuốc khác dưới dạng thuốc sắc. Có nơi lá và rễ mua được dùng uống như trà.

Một số bài thuốc dân gian từ cây mua:

- Chữa viêm gan cấp và mạn tính: Khi có các triệu chứng bệnh gan như đau hạ sườn, vàng da, vàng mắt, sốt, tiểu vàng, người mệt mỏi, có thể chọn một trong 2 bài thuốc sau:

• Lá cây mua (phơi khô, sao thơm) 12 g, cỏ may (cả cây và củ, rửa sạch, thái nhỏ, sao vàng) 10 g, vỏ cây núc nác (khô) 10 g, dây cức quạ (khô, sao vàng) 10 g, vỏ quít lâu năm 6 g. Cho 1.200 ml nước, sắc cho đến khi còn 250 ml, chia 2, 3 lần uống trong ngày. Dùng liên tục 5-20 ngày, nghỉ 10 ngày rồi tiếp tục.
• Lá và rễ mua (rửa rạch, phơi khô, sao vàng) 20 g, lá và rễ cây cách (phơi khô, sao vàng) 12 g, cỏ bợ (cả cây, phơi khô, sao vàng) 12 g, rễ cây quao (phơi khô, sao vàng) 10 g, củ gừng nướng 6 g. Cách sắc và uống như bài trên.

- Chữa đinh râu, mụn nhọt, vết thương bầm tím: Chọn một trong 2 bài thuốc sau:

+ Lá mua rửa sạch, giã nát với lá cà pháo, trộn với nước vo gạo rồi bọc trong vải sạch, hơ nóng, đắp lên chỗ tổn thương.

+ Lá mua rửa sạch, giã nhỏ, xào với giấm nuôi, đắp lên chỗ tổn thương khi còn ấm, mỗi ngày thay 1 lần.

Lương y Nguyễn Đức Nghĩa, SGGP