NAN 6

* Điều 6 Nan ghi:“Mạch có Âm thịnh, Dương hư, có Dương thịnh Âm hư. Nói thế nghĩa là thế nào ?”.

Thực vậy: “Phù mà đi tới tổn Tiểu, Trầm mà đi tới thực Đại, cho nên mới nói đó là Âm thịnh Dương hư; Trầm mà đi tới tổn Tiểu, Phù mà đi tới thực Đại, cho nên mới nói đó là Dương thịnh Âm hư. Đây là nói về cái ư Âm Dương hư thực.

 NAN 7

* Điều 7 Nan ghi: “Kinh nói: “Mạch Thiếu dương đến lúc Đại, lúc Tiểu, lúc Đoản, lúc Trường; mạch Dương minh đến Phù Đại mà Đoản; mạch Thái dương đến Hồng Đại mà Trường; mạch Thái âm đến Khẩn Đại mà Trường; mạch Thiếu âm đến Khần Tế mà Vi; mạch Quyết âm đến Trầm Đoản mà Đôn. Sáu mạch trên đến như vậy là “b́nh mạch” ư ? Là “bệnh  mạch” ư ? Thực vậy tất cả thuộc “Vượng mạch” vậy.

“Khi đó mỗi kinh vượng bao nhiêu ngày trong tháng nào”.

Thực vậy: “Sau tiết Đông chí, ta có ngày Giáp tư, đó là ngày vượng của kinh Thiếu dương, sau đó lại tới ngày Giáp tư khác là ngày kinh Dương minh vượng, sau đó lại tới ngày Giáp tư khác là ngày kinh Thái dương vượng, sau đó lại tới ngày Giáp tư khác là ngày kinh Thái âm vượng, sau đó lại tới ngày Giáp tư khác là ngày kinh Thiếu âm vượng, sau đó lại tới ngày Giáp tư khác là ngày kinh Quyết âm vượng. Mỗi lần vượng là 60 nhật. 6 lần 6 như vậy là 360 nhật, thành 1 tuế. Trên đây là đại yếu của nhật vượng, thời vượng của tam Âm, tam Dương vậy”.

NAN 8

Điều 8 Nan ghi: “Mạch Thốn khẩu “b́nh” mà vẫn chết, thế nghĩa là thế nào ?”.

Thực vậy: “Các đường kinh của 12 kinh mạch đều ràng buộc vào cái “nguyên: gốc nguồn” của “sinh khí”. Cái gọi là “nguyên” của sinh khí chính là cái “căn bản: gốc rễ” của 12 kinh, là cái “động khí” trong vùng “thận gian”.

Đây chính là cái “bản” của ngũ tạng lục phủ, là cái “căn” của 12 kinh mạch, là cái “ cửa” của sự hô hấp, là cái “nguồn” của Tam tiêu. Nó c̣n có tên là “vị thần ǵn giữ tà khí”. Cho nên, (người xưa) nói rằng “khí” là cái “gốc rễ” của con người. Khi nào cái “căn: rễ” bị tuyệt th́ thân cây và lá cây sẽ bị mục nát.

Khi nói rằng “mạch Thốn khẩu b́nh mà vẫn chết”, đó là nói cái “sinh khí” bị tuyệt một ḿnh ở bên trong vậy